به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، از دیرباز چوب یکی از عناصر مورد استفاده در معماری ایران بوده است. موقعیت ویژه‌ای که چوب به‌عنوان یکی از مصالح ساختمانی دارد و تنوع انواع آن باعث شده تا از آن استفاده‌های بسیاری شود. چوب از پوشش پشت‌بام‌ها گرفته تا قالب‌های تزئینی پنجره‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنرمند باذوق قزوینی برای زیباتر شدن بناها و ساختمان‌ها توانسته‌اند آثاری خلق کند که هرکدام به‌عنوان هنری مجزا مورد توجه است.
زهرا موسی که ۴۳ سال سن دارد و در رشته امور مالی تا مقطع دیپلم تحصیل کرده است، این روزها در کارگاهش با کلافی از چوب‌ها به خلاقیت و نوآوری می‌پردازد و سفارش کار می‌گیرد. فعالیتش را با ۳ نفر شروع کرد اما امروزه در کارگاهش ۲ نفر به‌طور مداوم و پنج نفر به‌صورت غیرمستقیم مشغول به کار هستند.
این بانوی کارآفرین درباره شروع فعالیت‌هایش گفت: برای شروع فعالیتم ابتدا در دوره‌هایی که در اداره صنایع‌دستی قزوین برگزار می‌شد شرکت کردم و نزد استاد رزاقی آموزشم در حرفه گره‌چینی آغاز شد. هرچه بیشتر پیش می‌رفتم علاقه بیشتری به چوب پیدا می‌کردم نزد استاد فرهادیان در مجموعه گردشی بازار سعدالسلطنه کار منبت را آموزش دیدم. اما چون مدام سفارش‌های گره چینی داشتم بیشتر کار گره چینی انجام می‌دادم.
موسی افزود: حدوداً ۲ سال نزد استاد رزاقی آموزش گره‌چینی دیدم. شروع آموزشم از سال ۱۳۹۰ بود و در سال ۱۳۹۲ در منزل خود کارگاه کوچکی راه انداختم و در سال ۱۳۹۳ در خانه صنایع‌دستی رئوفی فعالیتم را به‌صورت حرفه‌ای آغاز کردم.
این بانوی کارآفرین با اشاره به هزینه‌های بالای مواد اولیه این حرفه اظهار کرد: اصلی‌ترین مصالح گره‌چینی، چوب و شیشه است که متأسفانه هزینه‌های بسیار بالایی دارد. گره چینی معمولاً در مبلمان و تزئینات داخلی منزل، لوستر، بناهای قدیمی، اماکن مذهبی و همچنین در ساخت درب‌ها استفاده می‌شود.
اجرای گره‌های هندسی توسط چوب
موسی ادا داد: گره‌چینی اجرای گره‌های هندسی توسط چوب است. گره‌ها بر اساس قاعده معینی که برای هر یک وجود دارد با استفاده از خطوط مستقیم شکل می‌گیرند. اجرای این هنر با مشخص کردن چهارچوبی که قرار است درون آن هنر گره‌چینی انجام گیرد آغاز می‌شود.
این هنرمند افزود: چوب‌ها با توجه به طرح گره به‌صورت قطعه‌قطعه برش داده و چفت می‌شوند. از چفت شدن همه قطعات در کنار هم، فضاهای خالی ایجاد می‌شود که کل گره را به صورت شبکه شبکه درمی‌آورد. این فضاها برای زیبایی بیشتر با شیشه‌های رنگی پر می‌شوند.
وی اظهار کرد: در معماری ایرانی بناهایی ساخته‌شده که در آن‌ها پنجره‌های مشبک در دیوار، سقف و گنبدها به‌کاررفته است که در قزوین بیشترین بناهای تاریخی تزئین شده با گره چینی که وجود دارد، موزه و کاخ چهل‌ستون، حسینیه امینی‌ها، خانه امام‌جمعه شهیدی، خانه میریان‌زاده، خانه بهروزی، خانه یزدی‌ها و مسجد جامع است.
موسی ادامه داد:از مسئولین تقاضا دارم بیشتر به این هنر اهمیت بدهند و اجازه ندهند هنر گره‌چینی از بین برود، متأسفانه تعداد کسانی که در این حرفه فعالیت می‌کنند خیلی کم شده است.
اُرسی‌های حسینیه امینی‌ها از نمونه‌های گره‌چینی است
فائزه جواهری، کارشناس صنایع‌دستی گردشگری و میراث فرهنگی با اشاره به تاریخچه هنر گره‌چینی گفت: در زمان قاجار ارسی‌سازی با ترکیب گره‌چینی، گاهی قواره بری و استفاده از شیشه‌رنگی بسیار پررونق شد.
وی اظهار کرد: کاربرد این هنر در خانه‌های قدیمی قزوین و بناهای مذهبی در پنجره‌ها و درها و در قسمت‌های مختلف ارسی‌ها و داخل برخی شمسه‌های سقف مشاهده می‌شود که ارسی‌های حسینیه امینی‌ها یکی از نمونه‌های زیبای این دوران است.
این کارشناس افزود: گره‌چینی یکی از شاخه‌های صنایع‌دستی چوبی است که با چوب درختانی چون چنار، نارنج، گلابی، عناب، گردو و یا درختان مختلف جنگلی، محصولاتی مانند در، پنجره ارسی و نرده تولید می‌شود. نقوش مورد استفاده در گره چینی با ترکیب هماهنگ قطعات هندسی کوچک‌تر و تکرار آن‌ها در کنار یکدیگر ایجاد می‌شوند. ابزار مورد استفاده در این هنر شامل اره، رنده، سمباده، چکش، سوهان، گیره، گونیاست.
نظر شما